Birth Certificate म्हणजे जन्माचा दाखला हे शाळा प्रवेश, पासपोर्ट, नोकरी आणि सरकारी योजनांसाठी अत्यावश्यक कागदपत्र आहे. जाणून घ्या ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया, आवश्यक कागदपत्रे, उशिरा नोंदणी नियम आणि महत्वाची माहिती.
Birth Certificate म्हणजे काय?
जन्माची अधिकृत नोंद करणारे कागदपत्र म्हणजेच Birth Certificate. या दाखल्याशिवाय शैक्षणिक प्रवेश, पासपोर्ट किंवा सरकारी नोकरीसाठी अर्ज करणे अशक्य होते. तसेच नागरिकत्वाचा पुरावा म्हणूनही याचा वापर होतो. त्यामुळे प्रत्येक पालकांनी आपल्या मुलाचे जन्मल्यानंतर त्वरित नोंदणी करणे आवश्यक आहे.
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया
आजच्या डिजिटल युगात Birth Certificate Apply Online करणे अतिशय सोपे झाले आहे. सरकारने दिलेल्या पोर्टलद्वारे संपूर्ण प्रक्रिया घरबसल्या पूर्ण करता येते.
1. अधिकृत पोर्टल
crsorgi.gov.in या वेबसाइटवर जाऊन नोंदणी करता येते. ही साइट Registrar General & Census Commissioner, India यांच्याकडून चालवली जाते.
2. Sign Up प्रक्रिया
- General Public Sign Up वर क्लिक करा
- नाव, मोबाईल, ईमेल, राज्य, जिल्हा, गाव/शहर भरा
- ईमेलवर आलेल्या लिंकद्वारे खाते सक्रिय करा
3. अर्ज भरणे
- यूजर आयडी व पासवर्डने लॉगिन करा
- Birth (Add Birth Registration) पर्याय निवडा
- मुलाचे नाव, जन्म तारीख, वेळ, ठिकाण आणि पालकांची माहिती भरा
आवश्यक कागदपत्रे
Birth Certificate अर्ज करताना पुढील कागदपत्रे आवश्यक असतात:
- पालकांचे ओळखपत्र (आधार/पॅन)
- हॉस्पिटल डिस्चार्ज स्लिप / जन्म प्रमाणपत्र (रुग्णालय प्रसूतीसाठी)
- पत्ता पुरावा (वीजबिल, रेशनकार्ड)
- घरगुती प्रसूतीसाठी प्रतिज्ञापत्र
Birth Certificate कधी मिळतो?
- अर्ज सबमिट केल्यानंतर ७ ते २१ दिवसांत प्रक्रिया पूर्ण होते.
- तात्पुरती प्रत पोर्टलवरून डाउनलोड करता येते.
- मूळ प्रत स्थानिक महानगरपालिका किंवा ग्रामपंचायतीतून मिळते.
उशिरा नोंदणी
कायद्यानुसार जन्माची नोंद २१ दिवसांत करणे बंधनकारक आहे. उशिरा अर्ज करताना प्रतिज्ञापत्र, शाळेचा दाखला, ओळखपत्र आणि दोन साक्षीदारांची माहिती द्यावी लागते.
Birth Certificate चे महत्त्व
- शाळा व कॉलेज प्रवेश
- पासपोर्ट व व्हिसासाठी
- ओळखपत्रे (आधार, पॅन, लायसन्स) तयार करण्यासाठी
- सरकारी नोकरी व योजनांचा लाभ घेण्यासाठी
- वारसा व कायदेशीर कारणांसाठी
Birth Certificate Apply Online – फायदे
- घरबसल्या प्रक्रिया
- वेळ वाचतो
- कागदपत्रे डिजिटल पद्धतीने सादर करता येतात
- अर्जाची स्थिती ऑनलाइन ट्रॅक करता येते
हे देखील वाचा : GST 2.0 अंतर्गत Hyundai कारच्या किमती 2.40 लाख रुपयांपर्यंत कमी झाल्या आहेत.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
प्र.१: जन्म प्रमाणपत्र साठी शुल्क लागते का?
उत्तर: पहिली प्रत बहुतेक ठिकाणी मोफत मिळते. डुप्लिकेटसाठी शुल्क आकारले जाऊ शकते.
प्र.२: जन्म प्रमाणपत्र मिळण्यासाठी किती वेळ लागतो?
उत्तर: साधारण ७ ते २१ दिवसांत प्रमाणपत्र तयार होते.
प्र.३: हरवलेला Birth Certificate परत कसा मिळवायचा?
उत्तर: संबंधित महानगरपालिका किंवा ग्रामपंचायत कार्यालयात अर्ज करून डुप्लिकेट प्रत मिळते.
हे देखील वाचा : कृषी ड्रोन अनुदान योजना 2025 – शेतकऱ्यांसाठी Agriculture drone anudan द्वारे ५ लाख रुपयांपर्यंत मदत
प्र.४: जन्म प्रमाणपत्र मध्ये चूक असल्यास दुरुस्ती कशी करावी?
उत्तर: स्थानिक कार्यालयात अर्ज करून योग्य कागदपत्रे सादर केल्यास दुरुस्ती होते.
प्र.५: जन्माची उशिरा नोंदणी शक्य आहे का?
उत्तर: होय, परंतु प्रतिज्ञापत्र व अतिरिक्त पुरावे द्यावे लागतात. काही वेळा दंडही होतो.
Birth Certificate Apply प्रक्रिया आता सोपी आणि जलद झाली आहे. प्रत्येक पालकांनी आपल्या मुलाचा जन्म नोंदवून अधिकृत दाखला मिळवणे आवश्यक आहे. वेळेत नोंदणी केल्यास भविष्यात कोणत्याही शासकीय किंवा कायदेशीर प्रक्रियेत अडचण येणार नाही.