Dream11 बंद 2025: केंद्र सरकारने ‘Promotion and Regulation of Online Gaming Bill, 2025’ मंजूर करून Dream11, My11Circle, Rummy सारख्या पैशाच्या ऑनलाइन गेम्सवर पूर्ण बंदी आणली आहे. यामुळे क्रिकेट इंडस्ट्रीला हजारो कोटींचे नुकसान होणार असून ऑनलाइन गेमिंगच्या भविष्यावर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे.
Dream11 बंद – काय घडले नेमके?
भारतामध्ये गेल्या काही वर्षांत dream11 हे नाव घराघरात पोहोचले. फॅन्टसी क्रिकेट खेळण्यासाठी हे ॲप सर्वाधिक लोकप्रिय होते. लाखो वापरकर्ते आपल्या आवडत्या खेळाडूंवर आधारित टीम तयार करून बक्षिसे जिंकण्याचा प्रयत्न करत. मात्र आता केंद्र सरकारच्या नव्या Promotion and Regulation of Online Gaming Bill, 2025 मुळे या प्रवासाला पूर्णविराम मिळाला आहे.
या विधेयकानुसार, पैशावर आधारित सर्व ऑनलाइन गेम्सवर बंदी लागू होईल. म्हणजेच My11Circle, MPL, RummyCircle यांसारख्या ॲप्सवर टीम बनवून किंवा रमी खेळून पैसे लावणे कायद्याने गुन्हा ठरेल.
सरकारने Dream11 वर बंदी का आणली?
सरकारचा मुख्य उद्देश नागरिकांना जुगाराच्या व्यसनापासून वाचवणे हा आहे. मागील काही वर्षांत लाखो लोकांनी फॅन्टसी गेम्स आणि ऑनलाइन रमीमध्ये पैसे गमावले आहेत. अनेक कुटुंब आर्थिक संकटात सापडली. या पार्श्वभूमीवर सरकारने कठोर निर्णय घेतला आहे.
विधेयकात नमूद केलेले काही मुद्दे:
-
पैशावर आधारित गेम्सवर पूर्णपणे बंदी.
-
उल्लंघन करणाऱ्या कंपन्यांना तीन वर्षांची शिक्षा आणि एक कोटी रुपयांचा दंड.
-
अशा ॲप्सची जाहिरात करणाऱ्यांना दोन वर्षांची शिक्षा आणि ५० लाख रुपयांचा दंड.
-
मात्र, खेळाडूंना शिक्षा न करता त्यांना “पीडित” मानले जाणार.
क्रिकेट इंडस्ट्रीवर बंदीचा परिणाम
dream11 सारख्या कंपन्या गेल्या काही वर्षांत क्रिकेटच्या मोठ्या प्रायोजक ठरल्या आहेत. IPL, BCCI, आंतरराष्ट्रीय सामने – सर्वत्र या ब्रँड्सचे लोगो झळकत होते. आता अचानक बंदीमुळे क्रिकेट इंडस्ट्रीला मोठा आर्थिक धक्का बसणार आहे.
तज्ज्ञांच्या मते –
-
जवळपास १७,००० कोटी रुपयांचे नुकसान होण्याची शक्यता.
-
BCCI आणि IPL संघटनांना प्रायोजकत्व कमी होणार.
-
युवा खेळाडूंना मिळणाऱ्या स्कॉलरशिप, करार आणि जाहिरातींवर परिणाम होऊ शकतो.
Dream11 वापरणाऱ्यांना काय होणार?
सरकारने खेळाडूंना दिलासा दिला आहे. जर कोणी dream11 किंवा इतर फॅन्टसी ॲप्सवर खेळ खेळले असतील तर त्यांना शिक्षा होणार नाही. त्यांना “पीडित” मानले गेले आहे. मात्र आता या ॲप्सवर खऱ्या पैशाचे गेम खेळणे शक्य राहणार नाही.
ऑनलाइन गेमिंगचे भविष्य काय?
बंदीनंतरही ऑनलाइन गेमिंग पूर्णपणे थांबणार नाही. सरकारने स्पष्ट केले आहे की –
-
फक्त मनोरंजनासाठी खेळले जाणारे गेम्स उपलब्ध राहतील.
-
ई-स्पोर्ट्स, पझल गेम्स, शिक्षणाधारित गेम्स यांना परवानगी असेल.
-
पैशावर आधारित कोणत्याही प्रकारचा गेम पूर्णपणे बेकायदेशीर ठरेल.
यामुळे कंपन्यांना नवे बिझनेस मॉडेल्स शोधावे लागतील.
Dream11 बंदीबाबत लोकांची प्रतिक्रिया
-
काहींना हा निर्णय योग्य वाटतो कारण त्यामुळे लाखो लोक आर्थिक नुकसानापासून वाचतील.
-
तर काहींच्या मते, हा निर्णय अतिशय कठोर आहे आणि यामुळे क्रिकेटसारख्या खेळांवर अनावश्यक परिणाम होईल.
-
अनेक युवकांच्या मते, फक्त मनोरंजनाचे साधन होते आणि त्यावर बंदी लावणे योग्य नाही.
बंद – आकडेवारीतून चित्र
-
भारतात १५ कोटींपेक्षा जास्त लोक Dream11 चे वापरकर्ते होते.
-
IPL 2023 पासून Dream11 हा प्रमुख टायटल स्पॉन्सर राहिला आहे.
-
ऑनलाइन गेमिंग उद्योगाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न २५,००० कोटी रुपये होते, ज्यात Dream11 चा सर्वात मोठा वाटा होता.
हे देखील वाचा : Nuksan Bharpai 2025 – अतिवृष्टीग्रस्त शेतकऱ्यांना मदतीची हमी
Dream11 बंदीमुळे उद्भवणारे नवे प्रश्न
-
क्रिकेट आणि इतर क्रीडा संघटनांना पुढील काळात कोण प्रायोजित करणार?
-
खेळाडूंना मिळणाऱ्या स्पॉन्सरशिप कराराचे काय?
-
ऑनलाइन गेमिंगमध्ये करिअर करू इच्छिणाऱ्या युवकांचे भविष्य काय?
सरकारच्या या निर्णयामुळे आणि इतर पैशावर आधारित गेम्सचे भविष्य संपले आहे. एकीकडे हा निर्णय समाजाला आर्थिक जुगारापासून वाचवण्यासाठी आवश्यक आहे, तर दुसरीकडे यामुळे क्रिकेट इंडस्ट्रीला मोठा धक्का बसणार आहे. आता कंपन्यांना नवे मार्ग शोधावे लागतील आणि क्रिकेट संघटनांना नवे प्रायोजक मिळवावे लागतील.
F&Q : बंदीबद्दल सामान्य प्रश्न
Q1. Dream11 का बंद झाले?
सरकारने ‘Promotion and Regulation of Online Gaming Bill, 2025’ अंतर्गत पैशावर आधारित सर्व ऑनलाइन गेम्सवर बंदी आणली आहे.
हे देखील वाचा : अपडेटेड टाटा पंच ईव्ही २०२५ – नवीन रंग, वैशिष्ट्ये आणि जलद चार्जिंगचे अनावरण
Q2. खेळणाऱ्या वापरकर्त्यांना शिक्षा होईल का?
नाही. खेळाडूंना शिक्षा होणार नाही. त्यांना “पीडित” मानले गेले आहे.
Q3. या बंदीचा क्रिकेटवर काय परिणाम होणार?
क्रिकेट इंडस्ट्रीला प्रायोजकत्वातून मिळणारा महसूल कमी होईल. अंदाजे १७,००० कोटी रुपयांचे नुकसान होऊ शकते.
Q4. आता कोणते गेम खेळता येतील?
फक्त मनोरंजनासाठीचे आणि पैशाशिवाय खेळले जाणारे गेम्स, जसे की ई-स्पोर्ट्स, पझल्स, शैक्षणिक गेम्स.
Q5. ॲप्सचे भविष्य काय?
या कंपन्यांना पैशाशिवाय मनोरंजनाचे गेम्स किंवा इतर कायदेशीर पर्याय उपलब्ध करून द्यावे लागतील.