pocra scheme महाराष्ट्र सरकारची महत्त्वाकांक्षी योजना आहे जी शेतकऱ्यांना थेट आर्थिक मदत देते. नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाच्या धर्तीवर सुरू झालेली ही योजना आधुनिक शेती, कृषी यांत्रिकीकरण, जलसंधारण, सिंचन सुविधा व पायाभूत सुविधा यासाठी थेट DBT द्वारे अनुदान उपलब्ध करून देते. अर्ज प्रक्रिया, लाभ, प्राधान्य गट आणि सर्व माहिती जाणून घ्या.
pocra scheme म्हणजे काय?
pocra scheme (पोकरा योजना) ही महाराष्ट्र सरकारने शेतकऱ्यांसाठी सुरू केलेली महत्वाकांक्षी योजना आहे. ही योजना नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाच्या धर्तीवर राबवली जाते. राज्यातील शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञान, सिंचन सुविधा, पिक व्यवस्थापन आणि काढणी नंतरच्या सुविधांसाठी थेट मदत मिळावी या उद्देशाने या योजनेची आखणी करण्यात आली आहे.
29 एप्रिल 2025 रोजी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या मंत्रिमंडळ बैठकीत pocra scheme ला अंतिम मंजुरी मिळाली आणि अधिकृत शासन निर्णय (GR) जारी करण्यात आला.
pocra scheme चे उद्दिष्ट
- शेतकऱ्यांना थेट आर्थिक सहाय्य देणे.
- शाश्वत आणि सक्षम शेतीला चालना देणे.
- हवामान बदल आणि संकटांशी लढण्यासाठी शेतकऱ्यांना बळकटी देणे.
- आधुनिक तंत्रज्ञान, उपकरणं व कृषी यांत्रिकीकरण वाढवणे.
- उत्पादन आणि उत्पन्नात सातत्याने वाढ घडवून आणणे.
pocra scheme अंतर्गत मिळणारे लाभ
या योजनेत शेतकऱ्यांना शेतीसाठी आवश्यक असलेल्या विविध घटकांवर थेट अनुदान देण्यात येणार आहे. त्यात प्रामुख्याने खालील सुविधा आहेत:
- कृषी यांत्रिकीकरण साधनं – ट्रॅक्टर, अवजारे, आधुनिक उपकरणं.
- सिंचन सुविधा – ठिबक व तुषार सिंचन, शेततळे, जलसंधारण.
- हरितगृह व पॉलीहाऊस – प्लास्टिक मल्चिंग, क्रॉप कव्हर.
- काढणीनंतरची सुविधा – कोल्ड स्टोरेज, गोडाऊन, पॅक हाऊस.
- उद्योग व उपक्रम – शेळीपालन, रेशीम उद्योग, फळबाग लागवड.
- स्मार्ट शेती तंत्रज्ञान – काटेकोर शेती, सेन्सर बेस्ड तंत्रज्ञान.
pocra scheme मध्ये कोणाला प्राधान्य?
ही योजना सर्व शेतकऱ्यांसाठी खुली असली तरी काही गटांना विशेष प्राधान्य देण्यात आले आहे:
- अत्यल्प व अल्पभूधारक शेतकरी.
- महिला शेतकरी.
- दिव्यांग शेतकरी.
- पहिल्यांदा अर्ज करणारे शेतकरी.
लाभ “प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य” या तत्त्वावर दिले जातात.
pocra scheme अर्ज प्रक्रिया
- अर्जदाराचे गाव या योजनेत समाविष्ट असणे आवश्यक आहे.
- शेतकऱ्याने mahapocra.gov.in या अधिकृत पोर्टलवर जाऊन ऑनलाइन नोंदणी करावी.
- नोंदणीनंतर अर्ज लॉगिन करून आवश्यक माहिती भरावी.
- खालील कागदपत्रे अपलोड करणे आवश्यक आहे:
-
आधार कार्ड
-
सातबारा व 8अ उतारा
-
बँक पासबुक
-
जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
-
भाडेकरार (भाडे जमीन असल्यास)
-
प्रकल्प अहवाल
-
-
अर्ज कृषी अधिकारी तपासतात व पूर्वसंमती देतात.
-
पूर्वसंमती मिळाल्यानंतरच काम सुरू करता येते.
-
काम पूर्ण केल्यानंतर अंतिम कागदपत्रांसह अनुदानासाठी मागणी करता येते.
-
मंजूर अनुदान थेट DBT द्वारे अर्जदाराच्या बँक खात्यात जमा केले जाते.
pocra scheme निधी व अंमलबजावणी
- राज्याच्या आर्थिक तरतुदीतून दरवर्षी निधी उपलब्ध होणार आहे.
- प्रशिक्षण, जनजागृती व प्रात्यक्षिकांसाठी 1% निधी राखीव.
- तृतीय पक्ष मूल्यमापनासाठी 0.1% निधी राखीव.
- या योजनेची अंमलबजावणी कृषी आयुक्तालय, पुणे यांच्यामार्फत केली जाणार आहे.
- शासनाला मासिक आढावा अहवाल सादर केला जाईल.
pocra scheme चा अनुभव व पार्श्वभूमी
2018 पासून नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्प यशस्वीरीत्या राबवण्यात आला.
- पहिल्या टप्प्यात – 5220 गावे
- दुसऱ्या टप्प्यात – 7201 गावे
या यशस्वी अनुभवाच्या आधारावर pocra scheme सुरु करण्यात आली आहे.
pocra scheme चे फायदे
- थेट DBT पद्धतीमुळे पारदर्शकता.
- शेतीतील खर्चात बचत.
- उत्पादनक्षमता व उत्पन्नात वाढ.
- आधुनिक उपकरणांचा वापर करून शेती सुलभ होणे.
- हवामान बदलाला तोंड देण्याची क्षमता वाढवणे.
pocra scheme: शेतकऱ्यांसाठी अंतिम उद्दिष्ट
या योजनेचे उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे, शेती टिकवणे आणि शाश्वत शेतीला प्रोत्साहन देणे आहे.
FAQs – बद्दल वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
Q1. pocra scheme मध्ये अर्ज कसा करायचा?
A1. अर्ज mahapocra.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर ऑनलाइन करावा लागतो.
Q2. Scheme मध्ये कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?
A2. आधार कार्ड, सातबारा, 8अ उतारा, बँक पासबुक, जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास), भाडेकरार आणि प्रकल्प अहवाल आवश्यक आहेत.
हे देखील वाचा : mahadbt agricultural scheme – शेतकऱ्यांसाठी कृषी यांत्रिकीकरण योजनेचे कागदपत्र अपलोड सुरू
Q3. pocra scheme मध्ये अनुदान कसे मिळते?
A3. काम पूर्ण केल्यानंतर कृषी अधिकाऱ्यांच्या तपासणीनंतर थेट DBT द्वारे बँक खात्यात अनुदान जमा केले जाते.
Q4. Scheme मध्ये कोणाला प्राधान्य दिले जाते?
A4. अल्पभूधारक, महिला व दिव्यांग शेतकऱ्यांना तसेच प्रथम अर्जदारांना प्राधान्य मिळते.
Q5. Scheme अंतर्गत कोणते लाभ मिळतात?
A5. ट्रॅक्टर, सिंचन सुविधा, पॉलीहाऊस, कोल्ड स्टोरेज, फळबाग लागवड, शेळीपालन व स्मार्ट शेती तंत्रज्ञानासाठी अनुदान मिळते.
Q6. Scheme ची अंमलबजावणी कोण करते?
A6. कृषी आयुक्तालय, पुणे या योजनेची अंमलबजावणी करते.