स्वतंत्र 7/12 उतारा कसा मिळवायचा? संपूर्ण प्रक्रिया जाणून घ्या

जमिनीच्या वाटणीनंतर स्वतंत्र 7/12 उतारा कसा काढायचा? वाचा संपूर्ण प्रक्रिया, आवश्यक कागदपत्रे, तहसीलदाराची मंजुरी आणि ऑनलाइन अर्ज करण्याची पद्धत.

स्वतंत्र 7/12 उतारा म्हणजे काय?

राज्यातील अनेक गावांमध्ये जमिनीवर एकापेक्षा जास्त सहमालक असतात. जमीन वाटणी झाल्यानंतरही अनेकदा 7/12 उताऱ्यावर सर्वांची सामूहिक नोंद असते. अशा वेळी, प्रत्येक भागधारकाला आपला स्वतंत्र 7/12 उतारा मिळावा लागतो, ज्यामध्ये त्याच्या वाट्याची जमीन स्पष्टपणे दर्शवलेली असते.
ही प्रक्रिया म्हणजेच पोटहिस्सा नोंदणी.

पोटहिस्सा नोंदणी का आवश्यक आहे?

स्वतंत्र 7/12 उतारा मिळाल्यामुळे जमिनीवरील वैयक्तिक मालकी हक्क कायदेशीर रूपात स्पष्ट होतो.
यामुळे खालील गोष्टी शक्य होतात:

• स्वतःच्या नावावर कर्ज घेता येते
• जमीन विक्री किंवा भाड्याने देणे सुलभ होते
• कायदेशीर वाद टाळता येतात
• सरकारी योजनांचा वैयक्तिक लाभ मिळवता येतो

स्वतंत्र 7/12 उतारा मिळवण्यासाठी प्रक्रिया

1. वाटणी करारनामा तयार करा

• सर्व सहमालकांच्या संमतीने जमीन वाटून, लेखी वाटणी करारनामा तयार करावा.
• वकीलामार्फत तयार करून तो नोंदणी कार्यालयात नोंदणी करणे बंधनकारक आहे.
• नोंदणीमुळे करारनाम्याला कायदेशीर वैधता मिळते.

2. पोटहिस्स्यासाठी अर्ज सादर करा

• महसूल विभागाच्या तालुका कार्यालयात किंवा महाभुलेख पोर्टलवर ऑनलाईन अर्ज सादर करता येतो.

हे पण वाचा: IB Bharti 2025 – 3717 पदांसाठी अधिसूचना जाहीर, पात्रता, परीक्षा तारीख आणि अर्ज प्रक्रिया जाणून घ्या

आवश्यक कागदपत्रे:

• नोंदणीकृत वाटणी करारनामा (मूळ किंवा प्रमाणित प्रत)
• जुना सामूहिक 7/12 उतारा
• आधार कार्ड, पॅन कार्ड (सर्व भागधारकांचे)
• रहिवासी पुरावा
• जमिनीचा नकाशा
• वाटणीचा सविस्तर तपशील (गट क्रमांक, क्षेत्रफळ इ.)

तलाठी व मंडळ अधिकारी तपासणी

• तलाठी जमिनीची प्रत्यक्ष पाहणी करून अहवाल तयार करतो.
• यामध्ये बांधांची पडताळणी व वाटणीची अंमलबजावणी तपासली जाते.
• मंडळ अधिकारी अहवाल तयार करून तहसीलदारांकडे सादर करतात.

तहसीलदारांकडून मंजुरी

• सर्व कागदपत्रे व अहवाल तपासून तहसीलदार पोटहिस्सा मंजूर करतो.
• त्यानंतर महसूल नोंदीमध्ये बदल करून प्रत्येक मालकाच्या नावाने स्वतंत्र 7/12 उतारा तयार केला जातो.

नवीन स्वतंत्र 7/12 उतारा कसा पाहायचा?

• मंजुरीनंतर महाभुलेख पोर्टल किंवा ई-सातबारा वेबसाईटवरून स्वतंत्र 7/12 उतारा पाहता किंवा डाउनलोड करता येतो.

महत्त्वाच्या सूचना

• सर्व भागधारकांची संमती असणे आवश्यक.
• जमीन वादग्रस्त, कर्जबाधित किंवा ताब्यात असल्यास प्रक्रिया होणार नाही.
• महानगरपालिका किंवा नगरपालिका क्षेत्रातील जमिनीसाठी अतिरिक्त मंजुरी आवश्यक.

नेहमी विचारले जाणारे प्रश्न (F&Q)

Q1: स्वतंत्र 7/12 उतारा मिळवण्यासाठी किती दिवस लागतात?
उत्तर: सर्व कागदपत्रे योग्य असल्यास व तपासण्या वेळेवर झाल्यास साधारण 30 ते 60 दिवस लागू शकतात.

Q2: ऑनलाईन अर्ज साठी कोणती वेबसाइट आहे?
उत्तर: महाराष्ट्र शासनाच्या महाभुलेख (https://mahabhulekh.maharashtra.gov.in) पोर्टलवर अर्ज करता येतो.

Q3: पोटहिस्सा मंजुरीसाठी शुल्क किती आहे?
उत्तर: अर्ज शुल्क व इतर प्रक्रिया शुल्क संबंधित तालुका कार्यालयावर अवलंबून असते. साधारण ₹500 ते ₹1500 पर्यंत खर्च येतो.

Q4: नोंदणीकृत वाटणी कराराशिवाय अर्ज करता येतो का?
उत्तर: नाही. नोंदणीकृत वाटणी करारनामा आवश्यक आहे. तोच कायदेशीर दस्तऐवज म्हणून ग्राह्य धरला जातो.

Q5: सर्व मालकांची संमती नसेल तर काय करावे?
उत्तर: अशावेळी मालमत्तेवर कायदेशीर वाद निर्माण होतो. तुम्हाला न्यायालयाच्या आदेशानुसार वाटणी प्रक्रिया करावी लागते.

स्वतंत्र 7/12 उतारा मिळवणे म्हणजे केवळ एक दस्तऐवज मिळवणे नाही, तर आपल्या मालकी हक्काला कायदेशीर बळ देणे आहे. यासाठी आवश्यक ती सर्व प्रक्रिया पार पाडणे आणि योग्य कागदपत्रांची पूर्तता करणे अत्यंत आवश्यक आहे.