Birth Certificate Apply प्रक्रिया आता घरबसल्या सोपी झाली आहे. जन्माचा दाखला कसा काढायचा, कोणती कागदपत्रे लागतात, ऑनलाइन नोंदणीची पायरी-पायरी माहिती, उशिरा नोंदणीची प्रक्रिया आणि वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न येथे वाचा.
Birth Certificate Apply म्हणजे काय?
जन्माचा दाखला हा प्रत्येक नागरिकासाठी अत्यंत महत्त्वाचा सरकारी दस्तऐवज आहे. शाळा प्रवेश, पासपोर्ट, आधार कार्ड, मतदार नोंदणी, नोकरी, बँकिंग व्यवहार अशा अनेक शासकीय आणि वैयक्तिक कामांसाठी Birth Certificate Apply करणे अनिवार्य आहे. पूर्वी जन्माचा दाखला मिळवण्यासाठी स्थानिक महानगरपालिका किंवा पंचायत समितीकडे जावे लागायचे. मात्र आता भारत सरकारने यासाठी ऑनलाइन प्रक्रिया (Online Birth Certificate Apply) सुरू केली आहे, ज्यामुळे नागरिकांना घरबसल्या सहजपणे अर्ज करता येतो.
Birth Certificate Apply ऑनलाइन प्रक्रिया पायरी-पायरीने
ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी खालील पायऱ्या अनुसरा:
१. अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या
जन्म नोंदणीसाठी भारत सरकारने crsorgi.gov.in हे पोर्टल उपलब्ध केले आहे. या वेबसाइटवरूनच Birth Certificate Apply करता येतो.
२. खाते तयार करा (General Public Sign Up)
-
होमपेजवर “General Public Sign Up” या पर्यायावर क्लिक करा.
-
नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी, राज्य, जिल्हा, गाव/शहराची माहिती भरा.
-
ईमेलवर आलेल्या व्हेरिफिकेशन लिंकवर क्लिक करून खाते सक्रिय करा.
३. लॉगिन करून अर्ज फॉर्म भरा
-
नोंदणी पूर्ण झाल्यावर, यूजर आयडी आणि पासवर्ड वापरून लॉगिन करा.
-
“Birth (Add Birth Registration)” या टॅबवर क्लिक करा.
-
ऑनलाइन फॉर्ममध्ये खालील माहिती भरा:
-
मुलाचे नाव
-
जन्म तारीख आणि वेळ
-
जन्म स्थळ (रुग्णालय/घराचा पत्ता)
-
पालकांची नावे
-
पालकांच्या ओळखपत्राची माहिती
-
४. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा
फॉर्म भरल्यानंतर खालील कागदपत्रे जोडणे आवश्यक आहे:
-
पालकांचे आधार कार्ड/इतर ओळखपत्र
-
जन्म रुग्णालयात झाल्यास डिस्चार्ज स्लिप किंवा प्रमाणपत्र
-
पत्त्याचा पुरावा
-
घरी जन्म झाल्यास नोटरीकृत प्रतिज्ञापत्र (Affidavit)
५. अर्ज सबमिट करा
-
सर्व माहिती भरल्यानंतर ‘Submit’ बटण दाबा.
-
अर्ज स्वीकारल्यानंतर तुम्हाला Application Number मिळेल.
-
या क्रमांकाद्वारे तुम्ही अर्जाची स्थिती तपासू शकता.
Birth Certificate Apply नंतर दाखला कसा मिळेल?
-
अर्ज मंजूर झाल्यानंतर ७ ते २१ दिवसांत वेबसाइटवर तात्पुरते प्रमाणपत्र डाउनलोड करता येते.
-
अधिकृत (प्रमाणित) प्रत मात्र स्थानिक महानगरपालिका, तहसील कार्यालय किंवा ग्रामपंचायतीतून मिळते.
उशिरा Birth Certificate Apply प्रक्रिया
जन्माची नोंदणी २१ दिवसांच्या आत करणे बंधनकारक आहे. विलंब झाल्यास पुढीलप्रमाणे प्रक्रिया करावी लागते:
-
२१ दिवसांनंतर पण १ वर्षाच्या आत नोंदणी करायची असल्यास, स्थानिक नोंदणी प्राधिकरणाकडे लेखी अर्ज करावा लागतो.
-
१ वर्षानंतर नोंदणीसाठी न्यायालयाच्या आदेशाची आवश्यकता असते.
-
उशिरा अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करावी लागतात:
-
नोटरीकृत प्रतिज्ञापत्र
-
पालकांचे ओळखपत्र
-
जन्माचा पुरावा (शाळा दाखला, आधार कार्ड इ.)
-
पत्त्याचा पुरावा
-
दोन साक्षीदारांची माहिती
-
Birth Certificate Apply साठी आवश्यक कागदपत्रांची यादी
-
मुलाचा जन्मपुरावा (रुग्णालय प्रमाणपत्र/डिस्चार्ज स्लिप/घरजन्म असल्यास प्रतिज्ञापत्र)
-
पालकांचे आधार कार्ड, पॅनकार्ड किंवा इतर ओळखपत्र
-
पत्त्याचा पुरावा (वीज बिल, रेशन कार्ड, घराचा कर पावती)
-
ईमेल आयडी आणि मोबाईल नंबर
-
दोन साक्षीदारांची माहिती (उशिरा अर्ज करताना आवश्यक)
Birth Certificate Apply करताना लक्षात ठेवावयाच्या बाबी
-
दिलेली माहिती बरोबर आणि पूर्ण असणे आवश्यक आहे.
-
चुकीची माहिती दिल्यास अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
-
अर्ज सबमिट केल्यानंतर Application Number जपून ठेवा.
-
उशिरा नोंदणीसाठी अधिक कागदपत्रांची आवश्यकता भासू शकते.
Birth Certificate Apply : नागरिकांना मिळणारे फायदे
-
घरबसल्या सोपी प्रक्रिया
-
वेळ आणि प्रवास खर्चाची बचत
-
शाळा, पासपोर्ट, बँक, शासकीय योजना यासाठी उपयोगी
-
कायदेशीर दस्तऐवज म्हणून सर्वत्र मान्यता
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
प्र.१: Birth Certificate Apply कुठे करायचा?
उ.१: तुम्ही crsorgi.gov.in या भारत सरकारच्या अधिकृत पोर्टलवर ऑनलाइन अर्ज करू शकता किंवा स्थानिक महानगरपालिका/ग्रामपंचायतीत जाऊन अर्ज करू शकता.
प्र.२: जन्माची नोंदणी किती दिवसांच्या आत करावी लागते?
उ.२: कायद्यानुसार, जन्माच्या २१ दिवसांच्या आत Certificate Apply करणे अनिवार्य आहे.
हे पण वाचा : 40 GST Items List – जीएसटी परिषदेचा मोठा निर्णय! चैनीच्या वस्तूंवर ४०% जीएसटी, सामान्यांसाठी दिलासा
प्र.३: जर जन्म दाखला हरवला असेल तर काय करावे?
उ.३: स्थानिक महानगरपालिका किंवा ग्रामपंचायतीत डुप्लिकेट Birth Certificate Apply करून तुम्ही नवा दाखला मिळवू शकता.
प्र.४: ऑनलाइन मोफत आहे का?
उ.४: होय, बहुतांश प्रकरणात जन्म नोंदणी मोफत असते. मात्र उशिरा अर्ज किंवा प्रमाणित प्रत घेण्यासाठी काही शुल्क लागू शकते.
प्र.५: अर्जानंतर दाखला मिळण्यास किती वेळ लागतो?
उ.५: साधारणपणे ७ ते २१ दिवसांत तुम्हाला तात्पुरते प्रमाणपत्र ऑनलाइन मिळते, आणि प्रमाणित प्रत स्थानिक कार्यालयातून मिळते.
आजच्या डिजिटल युगात Birth Certificate Apply प्रक्रिया सोपी, जलद आणि घरबसल्या पूर्ण करता येते. आवश्यक कागदपत्रे, अर्जाची अचूक माहिती आणि अधिकृत पोर्टलचा वापर केल्यास, जन्म दाखला मिळवणे आता कष्टाचे काम राहिलेले नाही. उशिरा नोंदणी करतानाही योग्य दस्तऐवज दिल्यास Birth Certificate मिळवणे शक्य आहे.